การคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุในคดีอาญา ศึกษากรณี ชั้นสอบสวนคดีและชั้นสั่งคดี

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับหลักประกันสิทธิผู้สูงอายุ โดยศึกษามาตรการกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินคดีอาญาผู้สูงอายุในชั้นสอบสวนคดีและชั้นสั่งคดี เพื่อเสนอแนวทางการคุ้มครองสิทธิในการดำเนินคดีอาญากับผู้สูงอายุของประเทศไทย ด้วยการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพจากเอกสาร จากการศึกษาพบว่า แนวคิดเกี่ยวกับหลักประกันสิทธิผู้สูงอายุ ถูกบรรจุให้อยู่ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ในข้อ 2 และข้อ 7 สำหรับประเด็นความคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุของประเทศสหรัฐอเมริกา ในชั้นสอบสวนคดีกำหนดให้มีมาตรการการนำตัวผู้ต้องหาสูงอายุส่งศูนย์บำบัดทางจิตเมื่อพบว่ามีสภาวะทางจิตใจ หรือปรากฏความหลงใหลทางสติแทนการส่งตัวไปกักขัง ส่วนในชั้นสั่งคดี กำหนดให้พนักงานอัยการสามารถนำมาตรการการชะลอการฟ้องคดีมาใช้แก่ผู้กระทำผิดสูงอายุได้ ในกรณีของประเทศญี่ปุ่น ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 37 ได้รับรองสิทธิการมีทนายความให้แก่ผู้สูงอายุที่ตกเป็นจำเลยซึ่งมีอายุมากกว่า 70 ปี และไม่สามารถได้ยินหรือพูด หรือมีความน่าเชื่อว่าจำเลยวิกลจริต หรือ มีความสามารถที่บกพร่อง ผู้ศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะ ดังนี้ ในชั้นสอบสวนคดี ควรเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาในหมวดการสอบสวนคดี ในมาตรา 133 จัตวา เพื่อให้มี (1) มาตรการการนำตัวผู้ต้องหาสูงอายุส่งศูนย์บำบัดทางจิตแทนการกักขัง (2) มาตรการสิทธิการมีทนายความของผู้ต้องหาสูงอายุในชั้นสอบสวนคดีตามแบบอย่างที่มีการบังคับใช้อยู่ในประเทศญี่ปุ่น และ (3) ในชั้นสั่งคดี ควรเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 143/1 เพื่อให้มีมาตรการชะลอการฟ้องคดีให้แก่ผู้กระทำผิดสูงอายุในชั้นสั่งคดีตามแบบอย่างของประเทศสหรัฐอเมริกา